مباحثه و روش های آن
مباحثه و روش های آن
در این مطلب به سوال زیر پاسخ داده می شود:
جهت تقویت و تثبیت محفوظات ، انتخاب یک همراه جهت مباحثه کردن محفوظات از موثر ترین و کارآمدترین روش ها است.
چرا که با استفاده از مباحثه می توان اشکالات اعرابی و یا لفظی که در زمان حفظ پایه و یا بعد از آن به مرور در محفوظات حافظ به وجود می‌آید و به راحتی در مرور دیده نمی شود را شناسایی و در جهت رفع آن برآمد.
مباحثه ، تکرار آیات به کمک حافظ دیگر است ؛ به این معنا هنگامی که یک حافظ آیات را تلاوت می کند حافظ دیگری در جهت رفع اشکال برآمده و بالعکس.
امام علی علیه السلام
مَنْ أَكْثَرَ مُدَارَسَهَ اَلْعِلْمِ لَمْ يَنْسَ مَا عَلِمَ
هرکس بسیار به درس و مباحثه علم بپردازد آنچه را فرا گرفته از یاد نبرد
علم و حکمت در قرآن و حدیث ج1 ص 356
فواید مباحثه:
با انجام مباحثه می توان به نکات زیر دست یافت:
آشکار شدن اشکالات حفظی فرد حافظ ، ارتقاء کیفیت حفظ ، نشاط حفظی ، افزایش اعتماد به نفس و شکل گیری رقابت سالم
روش های مباحثه:
1- مباحثه آیه به آیه
متداول ترین روش در مباحثه ، مباحثه آیه به آیه است ؛ به این معنا که یک آیه توسط یک حافظ تلاوت و آیه بعد توسط حافظ دیگری تلاوت می شود.
در این روش به علت متنوع بودن ، حافظ احساس خستگی کمتر می کند؛ البته اشکالی که در این روش به وجود می آید به دلیل این نحوه تلاوت ، تسلط پی‌درپی خواندن محفوظات و تسلسل آیات در ذهن حافظ کمرنگ‌تر می‌شود.
2- مباحثه صفحه به صفحه:
برای رفع مشکلاتی که در مباحثه آیه به آیه به وجود می آید می توان این روش را به کار گرفت.
به این نحو هر یک از حفاظ یک صفحه را می خواند و دیگری به رفع اشکال می پردازد. فایده این روش ، تسلط بر قرائت آیات به صورت متوالی است.
البته اشکالی که در این شیوه رخ می‌دهد ذهن حافظ بر اساس صفحات شکل گرفته و در نتیجه، در انتقال صفحه دچار مشکل می شود. برای رفع این اشکال تلاوت خود را تا چند کلمه ابتدایی آیه اول صفحه بعد ادامه دهید.
3- مباحثه تکمیلی
بهترین شیوه مباحثه ، مباحثه تکمیلی است ؛ به این نحو که حافظ اول ، صفحات یک و دو را می خواند و حافظ بعدی صفحات 2 و 3 را به همین ترتیب تا پایان محدوده مشخص شده ادامه می دهد و در آخر صفحه اول توسط حافظ دوم تلاوت می شود.
4- روش مسابقه ای
در این شیوه ، یک حافظ تلاوت را آغاز میکند و تا زمانیکه دچار ایراد و اشکال نشده تلاوت را ادامه می دهد. این روش باعث ایجاد رقابت و افزایش انگیزه برای تلاوت بهتر و تمرکز بالا در هنگام تلاوت می شود.
5- روش مقطع به مقطع یا محتوا محور
بر اساس مقطع معنایی خوانده می شود که در این روش حافظ با تکیه بر محتوا و مفهوم ، آیات را در ذهن خود تثبیت میکند.
به جهت تنوع دادن به مباحثه و اینکه حفظ مسلط تری داشته باشیم میتوان روش های دیگری را هم به کار برد.
از جمله: مباحثه ابتدای آیات ، مباحثه ابتدای صفحات ، مباحثه پایان صفحات ، مباحثه پایان آیات و …
- به هیچ وجه نباید مباحثه را ترک کرد
- مباحثه با مرور تفاوت دارد
شروط اساسی و موثر در مباحثه :
1- در صورت داشتن تسلط و تمرکز بر محفوظات ، اولویت با قرآن بسته است. اما اگر به هر دلیلی حافظ تمرکز کافی ندارد و یا محفوظات ضعیف دارد بهتر است با استفاده از قرآن باز ایرادات طرف مقابل را ارائه دهد.
2- حافظ در انتخاب هم مباحث باید دقت نظر داشته باشد که میزان محفوظاتش هماهنگ با فرد حافظ باشد. اما اگر هم مباحث سطح محفوظات یکسان نداشت ، حتماً باید هم مباحث غیر یکسان پیدا کرد و اگر چنین هم مباحثی نبود فرد غیر حافظ ، که البته باید در غیر حافظ مدنظر داشته باشیم که آنها توان و دقت کمتری نسبت به یک حافظ دارند. اگر به هر نحوی هم مباحث پیدا نکردیم صدای خود را ضبط کنیم. اما به هیچ وجه نباید مباحثه را ترک کرد.
3- هم مباحث درسطح خود فرد باشد یعنی اگر حافظ قوی است باید هم مباحث او هم قوی باشد و بالعکس.
4- داشتن نظم در مباحثه: زمان و روند مباحثه باید مشخص باشد.
5- نکته‌ای که قابل توجه است این است که حفاظ باید دقت داشته باشند که مرور با مباحثه فرق می کند و هیچ کدام جای یکدیگر را نمی گیرد.
