ده درس و مرور
مفهوم ده درس و مرور
در این مطلب به سوال زیر پاسخ داده می شود:
هر حافظ در رابطه با حفظ با سه مرحله مواجه است :
1- حفظ درس جدید
2- ده درس
3- مرور
که در این مقاله سعی در بررسی مفهوم ده درس ومرور و محدوده آن داریم .
مفهوم ده درس :
حفظی را که حافظ امروز انجام می دهد هر چقدر که قوی و با شرایط باشد در صورت عدم تکرار و مرور باعث پاک شدن از حافظه میشود ، لذا برای رفع این مساله ده درس مطرح می شود .
در واقع ده درس ، ده حفظ قبلی و آخر حافظ را شامل می شود که انجام صحیح آن باعث تثبیت محفوظات و انتقال از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت می شود.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : ” با یادآوری و مرور آیات قرآن ، بر حفظ آن مواظبت کنید. “
نکته حائز اهمیت این است که محدوده ده درس برای هر حافظ با توجه به میزان حفظ اولیه نسبت به حافظ دیگر متفاوت است ؛ برای مثال محدوده ده درس برای حافظی که روزانه یک صفحه حفظ می کند 10 صفحه و برای حافظی که نیم صفحه حفظ میکند 5 صفحه می باشد.
مفهوم مرور :
سایر محفوظات یک حافظ را که از محدوده ده درس خارج شده مرور می نامند.
برای مثال:اگر حافظ روزانه نصف صفحه حفظ انجام می دهد و الان صفحه سی قرآن است ، صفحات بیست و شش تا سی محدوده ده درس و مابقی آن یعنی صفحات یک تا بیست و پنج محدوده مرور می باشد.
نکته حائز اهمیت در اجرای محدوده مرور این است که برای حافظی که زیر یک جزء را حفظ است محدوده مرور باید روزانه اجرا شود و برای حفاظی که از یک جزء بیشتر حفظ هستند محدوده مرورحداقل بین هفت تا ده روز انجام شود . به عنوان مثال حفاظی که حافظ بیست جزء قرآن می باشند روزانه باید دو جزء از محفوظات خود را مرور کنند.
و اما نکته مهم و قابل تامل این است که اقراء ، مباحثه ، نگاه از روی قرآن، ذهن خوانی و … به عنوان روش هایی که باعث تحکیم بیشتر محفوظات می شود است و صرف مباحثه و ... را نمی توان مرور نامید .
امام باقر (ع) می فرمایند :
نگهداری عمل از خود عمل دشوار تر است.
شیوه انجام ده درس و مرور :
1- مرور کردن محدوده ده درس با قرآن بسته :
تلاوت ده درس و مرور باید با قرآن بسته انجام شود ؛ به این نحو که شروع به تلاوت قرآن می کنیم و تلاوت را تا انتهای صفحه ادامه می دهیم.
حتی اگر قسمتی را فراموش کرده باشیم حق باز کردن قرآن را نداریم. پس از اینکه صفحه تمام شد قرآن را باز کرده و قسمتی از آیات که یادمان نمی آید را چندین بار تکرار می کنیم تا آیات در ذهنمان قرار گیرد ؛ سپس دوباره آیات را یک به یک تا انتهای صفحه با قرآن بسته می خوانیم و بعد از آن صدا را ضبط می کنیم و بعد تلاوت خود را گوش می دهیم (در واقع با ضبط آیات میتوان فهمید آیا محفوظات مان بهتر شده است یا نه).
برخی از حفاظ با قرآن باز به مرور محفوظات می پردازند که این کار باعث کاهش اعتماد به نفس می شود ؛ همچنین حافظ نمی تواند بفهمد که آیا اشکالی دارد یا نه.
2- نظم و استمرار:
حافظ باید در تکرار و مرور محدوده ده درس و مرور همواره نظم و برنامه ریزی داشته باشد و سعی کند تا تکرار به صورت روزانه و مستمر انجام شود تا اثربخش باشد.
3- استماع و مباحثه :
استماع و مباحثه محدوده ده درس نیز باعث تثبیت آیات در ذهن می شود.
4- انجام ده درس بصورت تک صفحه و یا دو صفحه صورت پذیرد.
علاوه بر این برای جلوگیری از اشکال رایج حفاظ در هنگام انتقال صفحه دقت شود تا چند کلمه اول صفحه بعد و قبل نیز در هنگام تلاوت خوانده شود .
برای مثال وقتی قصد خواندن صفحه سوم جزء یک را داریم ابتدا (و اولئک هم المفلحون ) و بعد صفحه سه را تا انتها میخوانیم و سپس انتقال صفحه (مثلهم کمثل )
5-تکرار ابتدا صفحات :
همیشه قبل شروع به انجام ده درس و مرور ، چند کلمه ابتدایی صفحات محدوده ده درس و مرور را بصورت پشت سر هم تکرار کنیم .
اشکالات رایج در انجام محفوظات :
1- انجام ده درس و مرور در هنگام خستگی
2- مرور سریع و با عجله و یا کند خواندن آیات
3- عدم تمرکز قبل از شروع و یا در حین شروع آیات
4- همچنین خواندن با صدای بلند
5- انجام ده درس و مرور با قرآن باز
