مرور و تثبیت قرآن

دسترسی سریع:

اميرمؤمنان علی عليه السّلام می فرمايد:

«قرآن را تلاوت كنيد و آن را به خاطر بسپاريد

 زيرا خداوند متعال دلی كه قرآن در آن باشد عذاب نمی‎ كند.

کلاس تثبیت و مرور

حافظان قرآن در مسیر حفظ باید برنامه مرور محفوظات داشته و در کلاس های مرور و مباحثه شرکت کنند ولی گاهی به دلیل نداشتن برنامه ی منظم و ایجاد فاصله های زمانی طولانی بین مرور اجزا ، درمحفوظات خویش دچار آسیب می گردند و تسلط آنها درتلاوت آیات کاهش می یابد؛

این افراد برای ترمیم و بازسازی محفوظات خود لازم است به برنامه ی تثبیت قرآن روی آورند.

تثبیت قرآن در مسیر حفظ به معنای استحکام و استوار سازی آیات در ذهن و ترمیم و بازسازی محفوظات آسیب دیده است؛به گونه ای که اطمینان خاطر از صحت،ثبات و ماندگاری آنها حاصل شود.

لازم به ذکر است برنامه ی تثبیت برای کسانی مفید است که تا حدودی آیات را در ذهن دارند ؛ اما افرادی که قسمتی از محفوظات رابصورت کامل فراموش کرده اند ، نیاز به حفظ مجدد دارند.

شیوه تثبیت:

برای انجام تثبیت ابتدا حافظ باید نسبت به میزان تسلط خویش برصفحات حفظ شده آگاهی کامل داشته باشد و بداند چه مقدار از محفوظات ، با کیفیت مطلوب ، در خاطرش مانده ،کدام قسمت دچار آسیب شده  و چه صفحاتی به فراموشی سپرده شده و نیاز به حفظ مجدد دارند.

پس از ایجاد این شناخت ، حافظ برنامه ی منظمی برای تثبیت و مرور آیات در نظر می گیرد و میزان صفحاتی را که هر روز اقدام به ترمیم و تثبیت آن می نماید ، تعیین می کند.

برای تثبیت محفوظات بصورت کامل تر و موفق تر ، مطابق این مراحل پیش می رویم:

مراحل تثبیت قرآن:

1-تقسیم بندی

ابتدا مقدار صفحات تعیین شده برای تثبیت روزانه به قطعات کوچک تر تقسیم می گردد.

این امر موجب آسان تر شدن بازیابی آیات خواهد بود.

تا زمانی که تثبیت در هر قطعه بصورت کامل انجام نگرفته است به سراغ تثبیت قطعه ی بعد نمی رویم.

2-گوش دادن ترتیل

برای یادآوری بهتر کلمات و آیات تعیین شده برای تثبیت و اطمینان خاطر از صحت تلاوت ، ترتیل صفحه ی اول مورد نظر برای تثبیت ، با تمرکز کامل بر روی کلمات ، چند بار شنیده می شود. درهنگام گوش دادن ، با نگاه دقیق به قرآن آنچه شنیده می شود با مصحف تطبیق گردد.

البته می توان برای نتیجه گیری کامل تر پس از چند بار استماع ترتیل ، صفحه را یک یا دو بار نیز با صدای متوسط از روی قرآن تلاوت نمود.

3-تلاوت آیات از حفظ

اکنون باید قطعه ی تعیین شده برای تثبیت که چندبار به صورت ترتیل استماع شده است ، با تکیه بر حافظه تلاوت شود.

برای اینکار حافظ ، قطعه ی مورد نظر را از حفظ تلاوت می کند و در هر قسمتی که دچار مشکل شود ابتدا سعی می کند که خود با اعتماد بر حافظه ، آن را به خاطر بیاورد. اگر تلاشش به نتیجه نرسید آنگاه به قرآن مراجعه می کند. این مرحله نیز چند بار تکرار می شود تا بتواند بدون نگاه کردن به قرآن تمام قطعه مورد نظر را کاملا درست قرائت کند.

4-ارتباط و پیوستگی

پس از آنکه قطعه اول بصورت کامل ثبت گردید ، قطعه ی دوم نیز به همین ترتیب درحافظه بازیابی می شود. سپس قطعه اول و دوم باهم تلاوت می گردند تا ارتباط و پیوستگی بین این دو در ذهن برقرار شود و به همین ترتیب تاپایان برنامه ی روزانه پیش می رویم و ارتباط میان صفحات را برقرار می نماییم.

مرور هنگام تثبیت:

مرور حفاظ لازم است درسه بخش انجام شود؛ هنگام تثبیت نیز مرور باید درسه بخش انجام گیرد:

۱.مرورآخرین صفحات تثبیت شده؛ حداقل سه بار در شبانه روز

۲.مرور صفحات تثبیت شده ی ده روز گذشته حداقل یکبار در شبانه روز.

۳.مرور همه محفوظات مسلط حداقل دو هفته یکبار.

عوامل موثر در ارتقای تثبیت:

۱.استفاده از قرآن دارای ویژگیهای مناسب برای حفظ

۲.دقت به ترجمه،مفاهیم و تفسیر

۳.ارتباط مداوم با قرآن ، ختم ماهیانه ی آن و استفاده از آیات در گفت و گوها

۴.یادداشت اشکالات و مرور آنها در وقت مستقل

۵.شرکت در کلاس ، مباحثه و مسابقات قرآن

توضیحات دوره مرور:

باید دانست که حفظ قرآن اگر چه مهم است ، اما مرور و تکرار محفوظات مهم تر است . چه بسیار کسانی که با زحمت بسیار آیات قرآن را در سینه خود ثبت و ضبط کردند ، اما به دلیل سهل انگاری در تکرار و مرور آیات ، این نعمت بزرگ را از دست دادند و نتوانستند آیات قرآن را در سینه خود باقی نگه دارند . این نکته را هم بیفزایم که به فتوای بعضی از مراجع تقلید ، اگر کسی حافظ قرآن شد ، لازم است که با تکرار آیات از فراموش شدن آیات جلوگیری کند؛ چرا که برخی روایات دلالت می کنند بر مذمت و ممنوعیت فراموشی آیات حفظ شده .

اصول مرور قرآن:

اصل اول

حافظ قرآن باید در تکرار و مرور آیات همواره نظم و برنامه ریزی را مدنظر داشته باشد و به صورت مرتب آن را دنبال کند و بین تکرار آیات وقفه نیفتد . اگر کسی کاری را به صورت مستمر و پی گیر دنبال کند ، هر چند کم باشد ، نتیجه بخش تر خواهد بود تا کاری که به صورت مقطعی است و ادامه نمی یابد .

اصل دوم

مرور آیات حتماً باید از حفظ باشد ، نه از روی قرآن . برخی از حافظان ، برای تکرار محفوظات خود به قرآن نگاه می کنند و بعد از مدتی متوجه می شوند که محفوظات آنها ضعیف شده ؛ علت این است که آنها آیات را از حفظ تکرار نکرده اند .

اصل سوم

هر چند باید تکرار محفوظات از حفظ باشد ، اما این بدان معنا نیست که روخوانی قرآن را ترک کنیم ؛ بلکه لازم است که حافظ قرآن هر از چند گاهی به خطوط و آیات قرآن نظر بیفکند ؛ تا هم از فضیلت نگاه به آیات قرآن بهره گیرد ، هم چشمان او نورانی شود و هم مکان و موقعیت آیه در صفحه در ذهن تثبیت گردد. در برخی روایات ، تأکید شده که قرآن را از رو بخوانید .

اصل چهارم

یکی از اهداف تکرار آیات این است که حافظ نقاط ضعف و خطاهای خود را شناسایی کند . باید دانست که کسانی که متنی مثل قرآن کریم را به خاطر می سپارند، معمولاً خطاهای معین و مشخصی دارند . آنها اگر بتوانند خطاهای خود را شناسایی کنند و در پی برطرف کردن آنها برآیند ، می توانند در مدت کوتاهی به حد بسیار بالایی از تسلط دست یابند ؛ به گونه ای آیات طولانی را بدون هیچ گونه خطا و غلطی تلاوت کنند.

ویژگی کلاس های پردیس رضوان:

5/5

موسسه پردیس رضوان

خدمتگزار اهل قرآن