چرا قرآن را حفظ کنیم؟
چرایی حفظ قرآن
در این مطلب به سوال زیر پاسخ داده می شود:
- چرا باید قرآن را حفظ کنیم؟
این سوال را می توان از جنبه های مختلف بررسی کرد و جواب داد:
حفظ قرآن از منظر آیات قرآن:
آیاتی که به اهمیت ذکر اشاره دارد را از یک منظر می توان به حفظ قرآن و چرایی حفظ قرآن نسبت داد ؛ زیرا هر حافظ در طول روز به واسطه ی حفظ آیات ، در حال ذکر گفتن و برقراری ارتباط با خداوند متعال است.
وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا (24 احزاب)
آنچه را در خانه‌های شما از آیات خداوند و حکمت و دانش خوانده می‌شود یاد کنید ؛ خداوند لطیف و خبیر است.
وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ (17 قمر)
و همانا ما قرآن را براى تذكّر (و پند پذيرى) ، آسان ساختيم ، پس آيا پند پذيری هست؟
بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ ۚ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ (49 عنکبوت)
بلکه این قرآن، آیات روشنی است در سینه کسانی که به آنان معرفت و دانش عطا شده است ؛ و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی کنند.
چرایی حفظ قرآن از منظر احادیث معصومین (علیهم السلام):
پیامبر بزرگوار اسلام در این باره می فرماید:
اَشْرافُ اُمَّتی حَمَلَةُ الْقُرْآنِ وَ اَصْحابُ اللَّیلِ
«بزرگان امت من حاملان قرآن و نماز شب خوانان می باشند.» (سفينة، ج 2، ص 415.)
قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله:
مَنْ قَرَأَ الْقُرآنَ عن حِفْظِهِ ثُمَّ ظَنَّ اَنَّ الله تَعالی لا یغْفِرُ لَهُ فَهُوَ مِمَّنْ اسْتَهْزِءَ بِآیاتِ الله
«کسی که قرآن را از حفظ بخواند و گمان کند که خداوند متعال او را نمی آمرزد ، در واقع از جمله کسانی است که آیات خداوند را مورد استهزاء و تمسخر قرار داده است.»
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
مَنْ جَمَعَ القُرآنَ فَإنَّ لَهُ عِنْدَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ دَعْوَةً مُسْتَجاتَةً إنْ شاءَ عَجَّلَها لَهُ فِی الدُّنیا و إنْ شاءَ إذْخَرَها لَهُ فِی الآخِرَة
برای کسانی که قرآن را گرد آورد نزد خدای متعال یک دعای مستجاب است ، اگر (خدا) بخواهد در دنیا برایش مستجاب می‌کند و اگر بخواهد برای آخرتش ذخیره می‌نماید.
چرایی حفظ قرآن از منظر سخن بزرگان:
آیت الله العظمی بروجردی( قدس سره): از حفظ داشتن قرآن توشه ای برای انسان است. افسوس بر کسی از دنیا برود و توشه ای نداشته باشد
آیت الله بهجت( قدس سره): قرآن را حفظ کنیم تا همیشه با ما باشد و ما با او باشیم ، به قرآن تحصن بکنیم و آن را وسیله حفظمان در فتن و شدائد قرار دهیم
آیت الله حسن زاده آملی( دامت برکاته): … و الآن این حسرت برای من به جا مانده است که این عشق و علاقه ای که به دواوین شعراء داشتم کاش در حفظ قرآن به کار میبردم.
چرایی حفظ قرآن در صدر اسلام:
بسیاری از منصب ها و مسئولیت ها چون فرماندهی و امامت جماعت به حسب میزان آشنایی و حفظ اشخاص از قرآن کریم محول می گردید ؛ که تاریخ شاهدهای بسیاری بر آن اقامه کرده است.
روایت شده است که رسول اکرم جمعیتی را به مکانی فرستاد. سپس خودش به دنبال آنان رفت و از یک یک آنان پرسید که از قرآن چه مقدار و کدام سوره را حفظ داری؟ تا به جوانی که از همه سنش کم تر بود رسید. او در جواب این سؤال گفت: قسمتی از قرآن و سوره بقره. حضرت رو به جمعیت کرد و فرمود: اکنون بروید و این جوان امیر بر شما است. گفتند: یا رسول الله او از همه ما کم سن تر است. حضرت فرمود: آری ولی سوره بقره را حفظ دارد.
اعطای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد به حافظان قرآن ، مزایای استخدامی در ادارات و نهاد‌های دولتی ، عضویت در بنیاد نخبگان و بهره‌مندی از مزایای بنیاد ، امکان اخذ دو ماه مرخصی سربازی و انتخاب محل خدمت ، تسهیل پذیرش در مدارس شاهد ، امکان بهره مندی از کمک هزینه ی تحصیلی ، تسهیل شرکت در آزمون جامع استخدامی و …
انگیزه های عقلی حفظ قرآن:
خداوند ما رو آفریده و برای نشان دادن راه سعادت در کنار عجز انسان از یافتن راه سعادت و شکوفایی استعداد های درونی اش قرآن را نازل کرده و با حفظ آیات تسلط بیشتری بر دستورات خداوند برای یافتن راه و روش زندگی داریم.
رفع موانع ذهنی حفظ قرآن:
همه می توانند قرآن را حفظ کنند. هر کسی و با هر میزان استعدادی و قوت حافظه ای که دارد.
شخصی نزد پیامبر (ص) آمد و به آن حضرت عرضه داشت که حافظه اش ضعیف است ، پیامبر به آن شخص فرموند: برو قرآن حفظ کن!
از این روایت متوجه می شویم که حفظ قرآن مختص انسان هایی با هوش و توانایی بالا نیست! هرکسی به اندازه خودش می تواند قرآن را حفظ کند.
از طرفی همیشه حفظ ترتیبی یعنی از اول قرآن تا آخر آن ملاک نیست. گونه ها و روش های دیگری نیز وجود دارند.
یکی از اهداف «حفظ» آیات قرآن ، عمل به مضامین آن است. وقتی انسان کلام وحی را به خاطر می‌سپارد ، ناخود آگاه جانش تاثیر می‌پذیرد و او را در مسیر عمل به دستورهای خداوند پیش می‌برد. شخصی که حافظ قرآن است تسلط بیشتری به آیات دارد و در موضوع تفسیر آیات می تواند راحت تر و بهتر یاد بگیرد.
پاداش بسیار حافظان قرآن بدین جهت است که آنان پیوسته آیات الهی را تکرار می‌کنند و گوشت و پوست خود را با آن می‌آمیزند. در این موقعیت ، احتمال این که خداوند آن‌ها را سمت کمال و سعادت رهنمون نکند ، بعید می‌نماید.
در نگاه معصومین (علیهم‌السّلام) نفس به خاطر سپردن آیات الهی عبادت است و پاداش دارد.
امام صادق(علیه‌السّلام) می‌فرماید:
«اللهم فحبب الینا حسن تلاوته و حفظ آیاته.»
خداوندا، تلاوت قرآن و حفظ آیاتش را برای ما دوست داشتنی فرما.
این دعا نشان می‌دهد که نفس تلاوت قرآن و حفظ آن محبوب حضرت است.
