زمان مناسب حفظ قرآن
زمان مناسب حفظ قرآن
در این مقاله به سوالات زیر پاسخ داده می شود:
- زمان مناسب برای بهره وری بیشتر کدام است؟
- چه زمانی برای حفظ مناسب تر است؟
- سن طلایی حفظ چه سنی است؟
- اجبار فرزندان به حفظ قرآن ؛ آری یا خیر
زمان مناسب برای بهره وری بیشتر کدام است؟
برای تمرکز حواس و کیفیت حفظ باید به این نکته توجه داشته باشیم که نباید در حالات نامناسب روحی به حفظ قرآن بپردازیم. حالات نامناسب روحی عبارت اند از:
زمان خواب آلودگی یا بیماری ، زمان گرسنگی و تشنگی ، سیری بیش از حد ، درحال عصبانیت ، اوقاتی که بیش از حد ناراحت یا خوشحال هستیم ، زمانی که مسئله ای به طور کامل ذهن ما را به خود مشغول داشته است ، وقتی که حوصله نداریم ، بعد از یک فعالیت ذهنی سنگین و …
بنابراین باید زمانی را برای حفظ انتخاب کرد که هیچگونه عامل تشویش ذهن و برهم زننده تمرکز حواس وجود نداشته باشد یا در حداقل باشد. وقتی ما عصبانی هستیم یا مسئله مهمی ذهن ما را به خود مشغول کرده باشد ، نمی توانیم تمرکز داشته باشیم و یک کار ذهنی جدی را آغاز کنیم. پس حافظ قرآن باید این مسائل را مورد توجه قرار دهد.
برای بهره وری بیشتر از زمان حفظ ، علاوه بر رعایت نکات فوق باید نظم در زمان حفظ نیز مراعات شود. بدین صورت که کار حفظ در زمان مشخص و معین از شبانه روز انجام شود.
از محاسن این کار نظم دادن به کار حفظ است و تمرکز حواس نیز زیاد می شود. از محاسن دیگر این کار این است که کمتر احساس خستگی به انسان دست می دهد و کسالت و بی میلی که گاهی در برنامه های زمانی نامنظم روی می دهد ، به حداقل می رسد.
برای این کار لازم است ساعتی را که تا حد زیادی مطمئن به عدم تغییر آن هستید ، انتخاب کنید و برای آن اندکی مجال در نظر بگیرید ؛ مثلا یک ربع تا نیم ساعت امکان جابه جایی برنامه را داشته باشید تا اگر کمی ساعات تغییر کرد به برنامه های دیگرتان خدشه وارد نشود.
دقت داشته باشید که….
!!!!!
اوقاتی مثل غروب آفتاب ، اول شب و سر ظهر
برای حفظ قرآن زمان مناسبی نیست.
اوقات مناسب برای حفظ قرآن:
می توان گفت این یک موضوع شخصی است و به خود فرد بستگی دارد. اینکه چه وقتی از روز یا شب را بهتر می تواند به کار حفظ بپردازد ، بستگی به شرایط و توانمندی های فرد دارد.
مثلاً بعضی عادت دارند صبح ها حفظ کنند ، یا عده ای شب را برای فعالیت های ذهنی ترجیح میدهند. به هر حال بسته به عادت فرد است و باید کشف کند که کدام زمان از شبانه روز آمادگی بیشتری جهت حفظ قرآن دارد. نکته دیگری که میتواند مد نظر قرار بگیرد این است که بعضی از ساعات شبانه روز برای کارهای ذهنی و به خصوص حفظ قرآن مناسب تر تشخیص داده شده است. از بین نظرات برخی روانشناسان و تجربیات افراد خبره و همچنین از بعضی روآیات ، چنین بر می آید که اوقاتی در شبانه روز هستند که برای کارهای حفظی مناسب تر هستند. به طور مثال صبح زود برای این کار مناسب تشخیص داده شده است.
حال اگر شما بخواهید در چنین زمان هایی حفظ کنید ، باید عادت خود را طبق این زمان ها تغییر دهید. به عنوان مثال کسی که همیشه عادت داشته است صبح ها بخوابد و شب ها تا دیر وقت بیدار باشد ، نمی تواند اول صبح با روحیه خوبی به حفظ قرآن بپردازد و اگر بخواهد این کار را انجام دهد، باید عادات و ساعت خواب خود را تغییر دهد تا بتواند صبح زود بیدار شود و آمادگی لازم برای حفظ را داشته باشد.
با این مقدمه ، ساعاتی که برای حفظ قرآن مناسب تر است ، عبارتند از:
1- سحرگاهان
2-ساعات اولیه صبح ، به خصوص بین الطلوعین ، (بین اذان صبح تا طلوع آفتاب)
از روایات متعدد هم ، چنین بر می آید که ، بین الطلوعین هم بهترین ساعت شبانه روز است و هم برای حفظ قرآن بسیار مناسب است.
3- برای بعضی افراد شبها برای حفظ بهتر است
زمان مناسب حفظ
در نهایت هر فردی بنا به تجربه شخصی ،
باید زمان مناسب حفظ قرآن برای خود را بیابد.
سن طلایی و مناسب برای حفظ قرآن :
به تجربه ثابت شده است سنین نوجوانی بهترین سن برای حفظ کل قرآن است ؛ زیرا در این دوره با صرف انرژی کمتر می توان بهترین بهره برداری را از حفظ قرآن کرد ، و فرد به سنی رسیده که می تواند برای خود و آینده اش تصمیم گیری نماید. اغلب افرادی که در این سن حافظ شده‌اند حفظ پایدارتری دارند لذا می توان گفت سنین 12 تا 18 سالگی ، طلایی ترین دوران برای حفظ قرآن است .
در روایت نیز از حفظ کردن و یادگیری در کودکی با عنوان نوشتن بر روی سنگ و یادگیری در بزرگسالی با تعبیر نوشتن بر روی آب مثال زده اند.
البته مشخص کردن یک گروه سنی دلیل بر آن نمی‌شود که افراد در مقاطع سنی دیگر، قادر به حفظ قرآن نمی باشند؛ در واقع باید گفت در سنین پایین تر و سنین بالاتر از این دوران حفظ قرآن ممکن است کمی با سختی همراه باشد که البته در روایات هم داریم کسانی که قرآن را با سختی حفظ می‌کنند دو برابر اجر دارند ؛ که این روایت نمایانگر اهمیت حفظ قرآن در هر سنی می باشد.
آیا کودکان را می توانیم اجبار به حفظ قرآن کنیم؟
برای پاسخ به این سوال باید به چند نکته توجه کنیم:
نکته اول : انواع حفظ قرآن است که باید مورد بررسی قرار بگیرد ؛ به صورت کلی ما سه نوع حفظ داریم :
هدف در این نوع از حفظ ، حفظ کامل قرآن از ابتدا تا انتهای قرآن است.
در این نوع حفظ ، سوره های خاصی انتخاب می گردد و آن سوره ها حفظ می شود. مثلاً حفظ سوره های واقعه ، یس ، الرحمن برای بزرگسالان و حفظ سوره های کوثر ، توحید ، فیل برای کودکان
در این نوع حفظ ، با توجه به یک موضوع خاص ، یک یا چند آیه و یا بخشی از یک آیه ، حفظ می شود.
مانند آیه 23 سوره اسراء « وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا » با موضوع نیکی کردن به پدر و مادر
نکته دوم : سن فرزندان ( دوران رشد فرزندان ) ؛ دوره های رشد فرزندان تا بزرگسالی از این قرار است:
دو سال اول زندگی
دوره کودکی خودش دو مقطع دارد:
1- دوره کودکی اولیه : از سن 3 تا 5 سالگی
2- دوره کودکی میانه : از سن 6 تا 11 سالگی
از سن 12 سالگی تا 19 سالگی
نکته سوم : توجه به اقتضائات دوران رشد و سن فرزندان ؛ هر دوره ای از رشد فرزندان ، یک سری ویژگی ها و اقتضائاتی به همراه دارد.
طبعیتا دوران کودکی با دوران شیرخواری متفاوت است و دوران کودکی با دوران نوجوانی فرق دارد.
آشنا شدن پدر و مادرها با ویژگی های هر دوره ای ، می تواند به آنها کمک کند تا ارتباط بهتری با فرزندان خود داشته باشند و انتظارات درستی از فرزندان خود داشته باشند.
نکته چهارم : توجه به اصول تربیتی در مورد فرزندان
در مورد تربیت فرزندان ، بهتر است یک سری اصول تربیتی رعایت شود که ما در اینجا به یک اصل مهم که مرتبط با حفظ قرآن هست ، اشاره می کنیم.
اصل تفاوتهای فردی : هر فردی دارای یک سری خصوصیات ، استعدادها ، علایق و ویژگی های خاص و مختص به خودش هست.
به عنوان مثال ممکن است فرزندی در حفظ کردن ، علاقه زیادی از خودش نشان دهد و توانایی خوبی داشته باشد و فرزند دیگری به قرائت قرآن و کار کردن صوت و لحن علاقه نشان دهد و نسبت به حفظ تمایلی نداشته باشد.
با توجه به نکاتی که مطرح شد این طور نتیجه می گیریم که :
1- در رابطه با فرزندان ، بهتر است اجباری برای حفظ قرآن وجود نداشته باشد.
2- در سنین 3 تا 5 سالگی و 6 تا 11 سالگی ، بهتر است از انواع حفظ ، حفظ سوره های منتخب و یا حفظ موضوعی برای بچه ها در نظر گرفته بشود.
3- در سنین 3 تا 5 سالگی و یا 6 تا 11 سالگی ، حفظ ترتیبی توصیه نمی شود.
با توجه به اصل تفاوت فردی ، اگر فرزندی در این سنین ، استعداد و علاقه بالایی از خودش نشان داد ، بهتر است با رعایت اقتضائات دوران سنی فرزند ، با مقدار حفظ کم ، حفظ ترتیبی پیگیری شود.
4- با توجه به خصوصیات و ویژگی های سنی فرزندان ، بهتر است حفظ ترتیبی در سنین نوجوانی ( 12 تا 19 سالگی ) انجام گیرد.
البته این نکته را توجه داشته باشید که معمولا حفظ ترتیبی به صورت یک دفعه شروع نمی شود و بهتر است فرزندان قبل از حدود 12 سالگی ، از طریق حفظ موضوعی و یا حفظ سوره های کوچک با قرآن انس گرفته باشند.
مطلب بسیار مفیدی بود. ممنون از سایت مفید و زحمات شما
ممنون از شما بابت زمانی که گذاشتید و مطلب رو مطالعه کردید و نظر ارزشمندتان
عالی بود ممنون از مطالب مفید و کاملتون🌸🙏🏻
متشکر.ممنون از حسن توجه شما